Burnout, de term vliegt ons tegenwoordig om de oren. Iedereen kent wel iemand in zijn of haar omgeving die te maken heeft gehad met deze ‘Westerse ziekte’. Ik – als ervaringsdeskundige – weet hoe ontzettend zwaar zo’n periode in het leven is en ook dat het voor buitenstaanders maar moeilijk te vatten is. Mensen met een burnout voelen zich dan ook vaak onbegrepen, wat maakt dat ze nog dieper in de put belanden. Tijd dan ook om jullie te onderwijzen! Misschien vraag je jezelf wel af ‘Heb ik een burnout?’ of ken jij iemand die ermee struggled. Dit is dan wat je moet weten.
Opgebrand
“Burn-out, het Engelse woord voor “opgebrand”, is het eindstadium van een langdurige periode van stress en (over)spanning. En dat zegt eigenlijk al genoeg; het eindstadium, de afgrond, het einde van de wereld… want reken maar, zo ervaar je dit op zo’n moment! Gedurende een lange periode – in mijn geval enkele jaren – ervaar je zo’n hoge stress waardoor je lichaam fysiek, maar ook zeker geestelijk uitgeput raakt. Dat deze stress puur werk gerelateerd zou zijn is een misvatting. Vaak zijn er meerdere ‘pilaren’ van de fundering van het leven aan het wankelen geraakt. Zo liep mijn relatie al tijden niet lekker, kreeg ik te maken met spanningen op het werk én was ik net verhuisd naar een nieuwe stad.
Heb ik een burnout? Bij een burn-out ben je vaak zowel door jouw fysieke als mentale energiereserves heen. Het voelt letterlijk alsof je al jouw levenslust hebt geconsumeerd en er niets meer overblijft voor de periode die voor je ligt. En dat is zwaar kan ik je vertellen! Ik weet nog goed dat ik achter mijn computer zat en opeens alles om mij heen zag draaien. Op dat moment was ik druk bezig met een belangrijke presentatie voor de board en besloot de middag naar huis te gaan om uit te rusten. Zo kon ik de volgende morgen weer vroeg uit de veren om de laatste voorbereidingen te treffen. De volgende dag die kwam er, maar ik… ik ging voorlopig niet meer naar werk toe.
Maar wat voel je dan?
“Maar hoe voel je je dan?”, een vraag die ik destijds ontzettend vaak gesteld kreeg. Nog voordat ik de stempel had gekregen wist ik voor mijzelf al dat het deze keer goed mis zat. Eenmaal thuis voelde ik letterlijk alle energie via mijn tenen de grond in lopen. Ik bleef achter, als een gehavende boom die heeft gediend als bliksemafleider. Getekend voor het leven. Slapen deed ik overdag, in de nacht begon het namelijk in mijn hoofd te spoken en gingen de zogenoemde ‘legertjes’ op hardlooptraining door mijn bloedbaan. De onrust, de vermoeidheid, de onhandigheid en de emotie. Het laatste greintje energie werd er voor ingezet en als ik er aan terug denk, gaan de rillingen weer door mijn lijf.
Angst, paniek, maar ook ‘restless legs’ en hartkloppingen… het fenomeen ‘burnout’ mag dan wel in je hoofd beginnen, de uitwerking heeft wel degelijk een fysieke component. In de nacht staarde ik uren naar het plafond en eenmaal in slaap schrok ik wakker van een vervelende nachtmerrie. Het is een neerwaartse spiraal die je meesleept naar de diepste krochten van je ziel. Het is jij tegen de wereld en de wereld tegen jou. En hoe begripvol je omgeving ook probeert te zijn, ergens voel je het onbegrip doorsijpelen, veroorzaakt door onwetendheid. Een been in het gips is immers duidelijk te zien, maar wat er in je hoofd afspeelt, is goed voor de buitenwereld te maskeren.
Uit de put
Het goede nieuws; er is licht aan het einde van de tunnel. En hoe eerder iemand zich berust in het feit dat het even niet zo lekker gaat, hoe sneller hij of zij weer bergopwaarts kan klimmen. Voor mij heeft het even geduurd voordat die acceptatie kwam. In plaats daarvan werd ik boos op mezelf en mijn omgeving, want waarom lukte het míj niet om gewoon ‘normaal’ te zijn? Met behulp van de nodige professionals zal het lukken om dat dal uit te komen, weer te kunnen relativeren en te gaan genieten door te focussen op de mooie dingen in het leven. En reken maar, je komt er sterker uit!
Heb ik een burnout?
Voel jij je gestresst, ben je vaak moe en zie je het allemaal even niet meer zitten? Ervaar jij al tijden een aantal van de onderstaande klachten? Schakel op tijd hulp in! Voorkomen is immers beter dan… genezen!
Mentale klachten die kunnen duiden op een burnout:
- Besluiteloosheid
- Onzekerheid
- Laag zelfbeeld
- Neerslachtig
- Opgejaagd voelen
- Wantrouwend zijn
- Angst- en paniekklachten
- Makkelijk huilen
- Prikkelbaar: snel ergeren of boos worden
- Concentratieproblemen
Fysieke klachten die kunnen duiden op een burnout:
- Hoofdpijn
- Spierpijn
- Misselijkheid
- Buikpijn
- Hartkloppingen
- Hyperventilatie
- Hoge bloeddruk
- Benauwdheid
- Slapeloosheid
- Vermoeidheid
- Snel grieperig
En als buitenstaander?
Heb je iemand in jouw omgeving die lijdt onder een burnout? Het zal niet eenvoudig zijn om iemand bij te staan. Deze persoon zal zich immers liever alleen terug trekken en zich een last voelen voor alles en iedereen. Dit betekent echter niet dat je er niet voor zo iemand kan zijn. Huishoudelijke klussen als opruimen, wassen en boodschappen doen zijn al een hele klus voor iemand die uitgeput op de bank ligt. Verder help je iemand door hem of haar aan te sporen om in beweging te komen. Het maken van lange wandelingen door de natuur doet niet alleen het lijf, maar ook de geest goed. Maar bovenal: word niet boos als iemand lange tijd niets van zich laat horen. Verwacht niet dat hij of zij contact met jou opzoekt en ruimte biedt voor het ventileren van jouw problemen. Maar weet: in the end zullen zij je eeuwig dankbaar zijn voor jouw support, ook al is deze van een afstandje.